Strona główna > Pełczyska

HISTORIA SOŁECTWA

Nazwa pochodzi od staropolskiego wyrazu PEŁK które miało oznaczać miejsce obozowania wojska (według Danuty Kopertowskiej)

Pierwsza wzmianka pochodzi z 1224 roku gdy na wiecu księstwa krakowskiego Leszek Biały przekazuje część wsi biskupowi krakowskiemu. W polach pełczyńskich i probosławickich istnieją (jeszcze ? przyp. L. Z.) kopce, które według tradycji są grobami poległych tu podczas najazdu tatarskiego z 1241 roku. Pierwszym znanym mieszkańcem wsi był Klemens z Pełczysk syn Jędrzeja, który zginął podczas bitwy pod Legnicą w 1241 roku.

W roku 1266 w dokumencie wydanym przez księcia krakowskiego Bolesława Wstydliwego pada nazwa Pełczyska, jest to zapis transakcji kupna-sprzedaży między księżną Salomeą a wdową po Baranie z Pełczysk. Był tu też podobno zamek, w którym w 1304 roku buntowniczy książę kujawski Władysław Łokietek urządził bazę wypadową przeciwko ówczesnemu królowi polskiemu Wacławowi. Zamek został według przekazów zniszczony przez Szwedów. Pozostały legendy o lochach i skarbach. W 1325 stał tu już kościół ponieważ źródła podają pierwszego proboszcza Mikołaja de Pelticz . Kolejna wzmianka to rok 1371, gdy Katarzyna z Pełczysk sprzedaje wieś Mikołajowi z Knyszyna kanonikowi krakowskiemu za 300 grzywien. Transakcja ta została potwierdzona przez królową Elżbietę siostrę Kazimierza Wielkiego.

Jan Długosz w swoich kronikach wspomina o Pełczyskach (XV wiek )ale nie daje dokładnego opisu, mówi tylko o wsiach należących do parafii: Stawiszyce i Niegosławice.

Źródła wspominają Mieczysława z Pełczysk, który na początku XV wieku był kanonikiem biskupstwa krakowskiego. Na początku XVI wieku wieś należy do Katarzyny Plechowskiej. W 1579 roku właścicielem wsi był Marcin Rozen. Miał on 20 kmieci na dzisięciu łanach ziemi. Mieszkało też we wsi 4 zagrodników z rolą, 4 chałupników, 16 komorników oraz 6 rzemieślników. W XVII wieku wieś należała do rodziny Łebkowskich.

W 1827 roku było tu 54 domy i 381 mieszkańców.

Opis wsi z końca XIX wieku mówi, iż był tu kościół parafialny (wybudowany w latach 1770-71 roku przez Łebkowskich), szkoła początkowa, dom dla starców i kalek, gorzelnia parowa z 1873 roku, młyn amerykański, pokłady torfu i marglu kredowego.

Obok wsi istniał folwark należący do dóbr pełczyńskich.

Dobra Pełczyska obejmowały oprócz folwarku Pełczyska również: Wymysłów, Olbrycht, Kostrzeszyn, Mękarzowice. Razem dobra obejmowały 2 358 mórg ziemi.

Folwark Pełczyska zajmował 358 mórg ziemi uprawnej. Budynków folwarcznych murowanych było pięć a drewnianych dziesięć.

W 1888 roku parafia Pełczyska liczy 2 323 dusz. Wieś należy do gminy Złota.

W czasie okupacji niemieckiej 10 VII 1944 samoloty niemieckie zbombardowały wieś, zginęło trzy osoby. (Łyko Janina lat 32, Socha Stanisław lat 14, Szczepaniak Anna lat 50). Kilka dni później aresztowano we wsi 10 osób, które wywieziono na roboty do Niemiec.